Παρουσίαση του προγράμματος
Η διάχυση της πληροφορίας για την έναρξη του προγράμματος έγινε με αφίσες και φυλλάδια τα οποία διανεμήθηκαν σε συνεργαζόμενους δήμους και φορείς (δημόσιους και ιδιωτικούς) στους οποίους και αναρτήθηκαν οι σχετικές πληροφορίες.
Τα άτομα που ενδιαφέρονταν για το πρόγραμμα, επικοινωνούσαν τηλεφωνικά και ενημερώνονταν σχετικά. Εν συνεχεία έκλειναν ραντεβού σε συγκεκριμένη μέρα και ώρα είτε σε χώρο που παραχωρούσε ο Δήμος ή στην δομή του Προγράμματος.
Στο πρώτο σταθμό γινόταν η ανίχνευση των ατόμων με προ-υπέρταση ή αρτηριακή υπέρταση σταδίου 1, από εξειδικευμένη ομάδα Ιατρών και Επαγγελματιών Διαχείρισης του Στρες & Προαγωγής της Υγείας και εφόσον εγκρινόταν η εισαγωγή του εκάστοτε ασθενή λάμβαναν χώρα οι αρχικές μετρήσεις.
Τα κριτήρια εισαγωγής ήταν:
α) η διαγνωσμένη αρτηριακή υπέρταση όπως τεκμηριώνεται από επίσημα ασφαλιστικά έγγραφα,
β) η μέση συστολική αρτηριακή πίεση ≥120mmHg ή/και μέση διαστολική αρτηριακή πίεση ≥80mmHg μετά από 3 διαδοχικές μετρήσεις από τον επαγγελματία υγείας,
γ) η ηλικία 18-65 ετών και
δ) να είναι μόνιμοι κάτοικοι Αθηνών.
Τα κριτήρια αποκλεισμού ήταν:
α) η χρήση κορτικοειδών φαρμάκων από το στόμα τον τελευταίο μήνα,
β) η χρήση ψυχοτρόπων φαρμάκων (αντικαταθλιπτικά, αγχολυτικά, ψυχοδιεγερτικά ή αντιψυχωσικά),
γ) η χρήση άλλης τεχνικής χαλάρωσης του στρες (π.χ. γιόγκα κτλ.),
δ) η αδυναμία γραφής και ανάγνωσης και
ε) οι ασθενείς με αρτηριακή πίεση ≥160/100mmHg αποκλείονταν από το πρόγραμμα και τους παρείχαν τις απαραίτητες συνήθεις ιατρικές υπηρεσίες στο σταθμό 2 μετά από άμεση παραπομπή.
Αναλυτικότερα στο πρώτο ραντεβού γινόταν:
- η λήψη ιστορικού του ατόμου,
- η διάγνωση της υπέρτασης με την χρήση πιεσόμετρων τελευταίας τεχνολογίας,
- ο έλεγχος πρόσφατων ιατρικών εξετάσεων (ολική χοληστερόλη, τριγλυκερίδια, λιποπρωτεΐνη υψηλής πυκνότητας (HDL), λιποπρωτεΐνη χαμηλής πυκνότητας (LDL), C- αντιδρώσα πρωτεΐνη (CRP), γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη (HB1ac), αλλά και άλλες εξετάσεις που αφορούν την υπέρταση π.χ. ηλεκτρολύτες, ουρία, κρεατινίνη κ.α.),
- οι κοινωνικοδημογραφικές και οι σωματομετρικές μετρήσεις (π.χ. βάρος, ύψος, περιφέρεια μέσης),
- η μέτρηση του στρες, του τρόπου ζωής, αλλά και των καθημερινών συνηθειών (ερωτηματολόγια).
Στη συνέχεια υπέγραφαν τη φόρμα συγκατάθεσης και έκλειναν ραντεβού για τον επόμενο σταθμό.
Ο 2ος σταθμός ήταν το Λαϊκό Νοσοκομείο και συγκεκριμένα το Καρδιαγγειακό Εργαστήριο της Α’ Προπαιδευτικής Παθολογικής Κλινικής του Πανεπιστημίου, όπου και υποβάλλονταν σε εξειδικευμένες εξετάσεις σχετικές με την αρτηριακή πίεση {εκτίμηση της ενδοθηλιακής λειτουργίας μέσω της διαμεσολαβούμενης από τη ροή διαστολής της βραχιόνιας αρτηρίας (brachial arterial flow mediated (FMD) dilatation,Vivid-7 Pro, GE), της σκληρότητας της αορτής μέσω της ταχύτητας του κύματος παλμού (pulse wave velocity (PWV) method, Sphygmocor, AtCor), της αρτηριακής πίεσης της αορτής μέσω του υπολογισμού της ανάκλασης των κυμάτων (wave reflections estimation (augmentation index – Aix, reflection index – RI) με ανάλυση των κυμάτων πίεσης (pressure wave analysis, PWA) εφαρμογής γενικευμένενης μεταφοράς λειτουργικότητας (generalized transfer function, TGF) και μεθόδου ανάλυσης έντασης/διαχωρισμού των κυμάτων (Sphygmocor, AtCor)}. Στο σταθμό ελέγχονταν η σταθερότητα της ήδη υπάρχουσας αγγειοδραστικής φαρμακευτικής αγωγής του κάθε ασθενή για τουλάχιστον 2 μήνες. Σε περίπτωση που κάτι τέτοιο δεν ίσχυε, προγραμματίζονταν επανειλημμένες επισκέψεις στον ίδιο χώρο προκειμένου αυτό να επιτευχθεί. Επίσης ασθενείς με αρτηριακή πίεση ≥160/100mmHg (που δεν ανιχνεύονταν στον πρώτο σταθμό) αποκλείονταν από το πρόγραμμα και τους παρείχαν τις απαραίτητες συνήθεις ιατρικές υπηρεσίες.
Μετά την ολοκλήρωση του δεύτερου σταθμού οι συνεργάτες του προγράμματος επικοινωνούσαν με τα άτομα για την εισαγωγή τους στο δίμηνο παρεμβατικό πρόγραμμα που πραγματοποιείτο στον χώρο του προγράμματος.
Αναλυτική περιγραφή αριθμού ατόμων που ενδιαφέρθηκαν, ενημερώθηκαν, εντάχθηκαν και ολοκλήρωσαν το πρόγραμμα:
- Ήρθαν σε τηλεφωνική επικοινωνία με το πρόγραμμα πάνω από 1700 άτομα
- Στον 1ο σταθμό ήρθαν οι 1412
- Στο 2ο σταθμό παραπέμφθηκαν 1023 άτομα
- Στον 3ο σταθμό παραπέμφθηκαν 710 άτομα
- Την παρέμβαση ολοκλήρωσαν 587 άτομα.
Περιγραφή προγράμματος διάρκειας 8 εβδομάδων
Το παρεμβατικό πρόγραμμα διαχείρισης του στρες για αλλαγή του τρόπου ζωής έγινε σε 12 ομάδες ατόμων. Η παρέμβαση περιλάμβανε συναντήσεις εκμάθησης επιστημονικών τεχνικών διαχείρισης του στρες καθώς και ομιλίες με διάφορες θεματικές ενότητες όπως:
- στρες, αρτηριακή πίεση και αυτορρύθμιση
- η σχέση του στρες και της αρτηριακής υπέρτασης με ανθυγιεινές συμπεριφορές, τρόπος ζωής, ρουτίνα, κέντρο ελέγχου για την υγεία,
- η διαχείριση του στρες και της αρτηριακής υπέρτασης (γνωσιακή αναδόμηση, άσκηση, υγιεινή διατροφή, τεχνικές διαχείρισης του στρες).
Η παρέμβαση έγινε από εξειδικευμένους επιστήμονες του στρες, αποφοίτους του ΜΠΣ «Η Επιστήμη του Στρες & η Προαγωγή της Υγείας». Σε κάθε συνάντηση γινόταν καταγραφή ποιοτικών στοιχείων. Το πρόγραμμα των συνεδριών ήταν ευέλικτο και προσαρμόζονταν στις ανάγκες του συμμετέχοντα, έτσι ώστε να εξασφαλιστεί η μέγιστη δυνατή συμμόρφωση του. Σε περίπτωση προβλημάτων παρακολούθησης, επίλυσης αποριών, συζήτησης θεμάτων που προέκυπταν καθώς και καλύτερης κατανόησης της εφαρμογής των τεχνικών διαχείρισης του στρες, οι συνεργάτες του προγράμματος πραγματοποιούσαν επιπλέον συνεδρίες σε ατομικό επίπεδο. Μετά το τέλος του προγράμματος γίνονταν επαναξιολόγηση των αρχικών μετρήσεων.
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΕΒΔΟΜΑΔΙΑΙΩΝ ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΩΝ | |
ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ | ΘΕΜΑΤΙΚΗ |
1η Συνάντηση (ομαδική) | Εισαγωγή στο στρες και την υπέρταση, την σημασία του υγιεινού τρόπου ζωής και της αυτορρύθμισης. Κατά την διάρκεια της 1ης συνάντησης δόθηκε στους συμμετέχοντες βηματόμετρο ως κίνητρο για άσκηση. |
2η Συνάντηση (ατομική) | Εκμάθηση 1ης τεχνικής διαχείρισης του στρες με την χρήση του μηχανήματος της βιοανάδρασης. |
3η Συνάντηση (ατομική) | Εισαγωγή και εκπαίδευση στην 2η τεχνική διαχείρισης του στρες. |
4η Συνάντηση (ομαδική) | Διαιτητικές συμβουλές και υγιεινές επιλογές στην υπέρταση. |
5η Συνάντηση (ομαδική) | Γνωσιακή αναδόμηση ως μέσω για την αυτορρύθμιση (στρες, υπέρταση). |
6η Συνάντηση (ομαδική) | Εισαγωγή και εκπαίδευση στην 3η τεχνική διαχείρισης του στρες. |
7η Συνάντηση (ατομική) | Προσωπική συνάντηση για επίλυση τυχόν προβλημάτων και αποριών σχετικών με την εφαρμογή των τεχνικών διαχείρισης. |
8η Συνάντηση (ομαδική) | Τελική αξιολόγηση των συμμετεχόντων και αξιολόγηση του προγράμματος. Ενημέρωση για νέα τεχνική διαχείρισης με βάση τα τελευταία επιστημονικά δεδομένα. |